Herman Franke (1948-2010) was een Nederlandse criminoloog en schrijver. Hij verwierf al snel bekendheid met zijn wetenschappelijke publicaties over de geschiedenis van misdaad en straf en zijn werk in verschillende dagbladen. Zijn proefschrift Twee eeuwen gevangen werd cum laude gewaardeerd en de Engelstalige versie van dit werk werd bekroond tot beste buitenlandse studie door de American Society of Criminology. Halverwege de jaren negentig ging Franke zich geheel toeleggen op de literatuur, zijn derde roman De verbeelding zorgde in 1998 voor een doorbraak en werd bekroond met de Generale Bank Literatuurprijs. Zijn essays en verhalen verschenen in dag- en weekbladen en literaire tijdschriften. Voor criminologen en strafrechtjuristen geldt Twee eeuwen gevangen nog steeds als een standaardwerk op het terrein van de penologie en het denken over misdaad en straf.
De heruitgave van Twee eeuwen gevangen
Jolande uit Beijerse (hoogleraar Justitiële Jeugdinterventies, Erasmus Universiteit Rotterdam) en Miranda Boone (hoogleraar criminologie, Universiteit Leiden) sloegen de handen ineen om het belangrijke werk van Franke opnieuw breed toegankelijk te maken voor een nieuwe generatie criminologen en juristen. In een enthousiast bericht op LinkedIn schrijft Jolande uit Beijerse over deze heruitgave:
“Een van de leukste projecten waar ik in coronatijd aan heb gewerkt, is de heruitgave van ‘Twee eeuwen gevangen (1990). Dit alom geprezen proefschrift van Herman Franke is nog steeds een onuitputtelijke bron van informatie voor criminologen en strafrechtjuristen en leest ook nog eens als een spannende roman. Dankzij de samenwerking met Miranda Boone, Joris Bekkers (Boom uitgevers Den Haag) en Carla Schoo (fotograaf en Herman Franke’s weduwe) is een al in 2007 met Herman zelf besproken plan alsnog tot uitvoering gekomen. De oorspronkelijke pocketuitgave (1000 pagina’s) is vervangen door een prachtig boek in hardcover wat de nieuwe generatie strafrechtjuristen de gelegenheid biedt om met dit inspirerende werk kennis te maken.”
In de nieuwe inleiding die Jolande uit Beijerse en Miranda Boone schreven voor de heruitgave geven ze aan wat Twee eeuwen gevangen tot zo’n bijzonder boek maakt:
“Behalve een spannend verhaal is het boek een onuitputtelijke bron van informatie over de geschiedenis van de Nederlandse strafrechtspleging voor zowel criminologen als strafrechtswetenschappers. Nog los van de historische waarde en de inhoud, is het de schrijfstijl van het boek die het uniek en het (her)lezen waard maakt. Franke laat de door hem bestudeerde stukken zelf spreken, waardoor het lijkt of je als lezer getuige bent van de gevangenistaferelen die zich in al die verschillende periodes hebben afgespeeld. Het maakt het lezen van het boek tot een zintuigelijke ervaring.”
De actualisering in het themanummer van Justitiële Verkenningen
Uit de fragmenten uit de mailwisseling tussen Franke en Uit Beijerse in het najaar van 2007, die zijn opgenomen in de nieuwe inleiding bij de heruitgave van het proefschrift, blijkt dat Franke voor de heruitgave graag het laatste hoofdstuk wilde actualiseren. Die actualisering is er helaas niet van gekomen. Daarom verschijnt samen met de heruitgave van Twee eeuwen gevangen een themanummer van Justitiële Verkenningen gewijd aan het werk van Franke.
In dit themanummer reflecteren acht deskundigen op het terrein van de penologie op het hedendaagse gevangeniswezen vanuit de optiek van het boek. Op die manier worden nieuwe ontwikkelingen toch gerelateerd aan de theoretische concepten die Franke introduceerde, zoals zelfdwang en emancipatie van gevangenen. De bijdragen aan dit themanummer zijn van de hand van René van Swaaningen, Toon Molleman, Miranda Boone, Judith Serrarens, Jolande uit Beijerse, Christine Otten, Cyrille Fijnaut en Pieter Ippel.
Meer informatie over de heruitgave: https://www.boomdenhaag.nl/webshop/twee-eeuwen-gevangen
Meer informatie over het themanummer van Justitiële Verkenningen: https://www.bjutijdschriften.nl/tijdschrift/justitieleverkenningen/2021/2
